ประวัติ หม่อมหลวงเนื่อง นิลรัตน์

           หม่อมหลวงเนื่อง  นิลรัตน์ เกิดเมื่อวันเสาร์ที่ ๑๑ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๕๖ เป็นบุตรหม่อมราชวงศ์อั้น และนางเผือก  นิลรัตน์ ณ อยุธยา  

         หม่อมหลวงเนื่อง มีน้อง ๖ คน คือ หม่อมหลวงกระแสร์ (ถึงแก่กรรม) หม่อมหลวงสมพงศ์ หม่อมหลวงวารินทร์ (ถึงแก่กรรม) หม่อมหลวงวารี (ถึงแก่กรรม) หม่อมหลวงสมจิตต์ และหม่อมหลวงดำรงค์ (ถึงแก่กรรม)

          ท่านย่าของหม่อมหลวงเนื่องคือ หม่อมเจ้าหญิงสะบาย  นิลรัตน์ ข้าหลวงในพระวิมาดาเธอ พระองค์เจ้าสายสวลีภิรมย์ กรมพระสุทธาสินีนาฏ ปิยมหาราชปดิวรัดา ถวายงานในฐานะผู้ควบคุมห้องเครื่องคาวในวังสวนสุนันทา โปรดจะเลี้ยงหลาน จึงทรงขอหม่อมหลวงเนื่องจากบิดามารดา นำมาชุบเลี้ยงให้เล่าเรียนหนังสือทั้งวิชาการครัว จึงได้ตำรากับข้าวหลากหลายที่อาศัยการเรียนจากประสบการณ์ รวมทั้งการเย็บปักถักร้อยอยู่ในวัง

          จนอายุ ๒๑ ปี หม่อมหลวงเนื่องออกมาอยู่ภายนอกวังกับบิดามารดา เนื่องด้วยมีการเปลี่ยนแปลงการปกครอง ใน พ.ศ. ๒๔๗๕ เจ้านายหลายพระองค์เสด็จฯ ไปประทับยังต่างประเทศ หม่อมหลวงเนื่องจึงเริ่มอาชีพครู ที่โรงเรียนเทเวศร์ศึกษา

          เมื่ออายุได้ ๓๒ ปี หม่อมหลวงเนื่องสมรสกับคุณวิชัย  ไวชนะ ครูใหญ่ของโรงเรียนสัมพันธ์พญาไท ใช้ชีวิตคู่ร่วมกันได้ ๘ ปี สามีก็เสียชีวิตลง หม่อมหลวงเนื่อง  เลี้ยงดูบุตรชายทั้ง ๒ คน จนเติบใหญ่ (ปัจจุบันบุตรชายทั้ง ๒ ถึงแก่กรรมแล้ว) และมีบุตรบุญธรรม คือ นางสาวนิจ เหลี่ยมอุไร เป็นผู้สืบทอดการทำอาหารตำรับชาววัง และปัจจุบันสอนทำอาหารชาววังและเขียนคอลัมน์ ชีวิตนิจ-นิจ ในนิตยสาร “พลอยแกมเพชร” โดยมีนางสาวมาลินี ณ นคร หลานสาว เป็นผู้ดูแลกิจการโดยรวม และมีหลานอีก ๓ คน คือ นายขันพงษ์ (สมรสกับนางสุชาดา มีบุตร ๑ คน คือ เด็กชายจิรภัทร) นางสาวกระมลลมัย และนายสมุทรไทย ไวชนะ

          ปี ๒๕๔๕ สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมงกุฏราชกุมาร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานปริญญาศิลปศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาวิชาภาษาไทย มหาวิทยาลัยราชภัฎสวนสุนันทา

          ปี ๒๕๔๖ ได้รับรางวัลนราธิป (เป็นรางวัลเกียรติคุณที่มอบให้กับนักเขียนและบรรณาธิการอาวุโส โดยมีหลักเกณฑ์ที่จะมอบรางวัลให้กับผู้ซึ่งมีอายุมากกว่า ๘๐ ปี มีผลงานเป็นที่ยกย่องกว้างขวาง จัดโดยสมาคมนักเขียนแห่งประเทศไทย จัดครั้งแรกเมื่อ พ.ศ. ๒๕๔๔)

          หม่อมหลวงเนื่องเริ่มเขียนหนังสือเมื่ออายุ ๗๒ ปี มีผลงานหนังสือชีวิตในวัง ๒ เล่ม ชีวิตนอกวัง ๑๗ เล่ม เขียนคอลัมน์ในนิตยสาร “พลอยแกมเพชร” และหนังสือรวมเล่ม “ตำรากับข้าวในวัง ของหม่อมหลวงเนื่อง นิลรัตน์” จนมีชื่อเสียงโด่งดัง

          หม่อมหลวงเนื่องถึงแก่กรรมเมื่อวันที่ ๒๙ มกราคม พ.ศ. ๒๕๕๓ สิริอายุ ๙๖ ปี

 

ม.ล.ดำรงค์ นิลรัตน์